صیغه ها یا ازدواج موقت یکی از انواع ازدواج در فقه اسلامی، به‌ویژه در مذهب شیعه است که در آن زن و مرد با تعیین مدت زمان مشخص و مهریه توافقی، به عقد یکدیگر در‌می‌آیند. این نوع ازدواج که موقتی است و معمولاً به منظور رفع نیازهای عاطفی و اجتماعی، جلوگیری از روابط نامشروع و حفظ عزت و احترام افراد صورت می‌گیرد، احکام و شرایط خاص خود را دارد.
تفاوت صیغه ها یا ازدواج موقت با ازدواج دائم
ازدواج موقت با ازدواج دائم تفاوت‌های اساسی دارد:
-
مدت زمان: در ازدواج موقت، مدت زمان مشخصی برای ازدواج تعیین می‌شود و پس از اتمام مدت، عقد به‌طور خودکار پایان می‌یابد. این مدت می‌تواند کوتاه یا طولانی باشد.
-
مهریه: مهریه باید از ابتدا در عقد ذکر شود و بدون تعیین آن، صیغه ها صحیح نیست. مهریه توافقی بوده و بسته به مدت زمان عقد می‌تواند متفاوت باشد.
-
نفقه: برخلاف ازدواج دائم، پرداخت نفقه در ازدواج موقت الزامی نیست مگر اینکه در عقد ذکر شده باشد.
-
ارث‌بری: در صیغه ها، طرفین از یکدیگر ارث نمی‌برند، مگر اینکه در عقد ذکر شود و شرایط قانونی لازم رعایت گردد.
-
عده: پس از پایان مدت عقد موقت، زن موظف است عده نگه دارد. این مدت برای زنان غیرحامله دو دوره قاعدگی است و برای زنان حامله تا زمان زایمان ادامه دارد.
شرایط و احکام صیغه ها
-
تعیین مدت و مهریه: تعیین مدت و مهریه در صیغه ها الزامی است و بدون آنها عقد صحیح نخواهد بود.
-
رضایت طرفین: رضایت کامل زن و مرد برای انعقاد صیغه ها ضروری است و نباید هیچ‌گونه اجباری وجود داشته باشد.
-
رضایت ولی: برای دختر باکره، رضایت ولی (پدر یا جد پدری) لازم است، مگر اینکه زن قبلاً ازدواج کرده باشد و از نظر فقهی به رضایت ولی نیازی نداشته باشد.
-
اجرای صیغه ها: خطبه عقد موقت باید به زبان عربی یا زبانی که هر دو طرف بفهمند، خوانده شود.
فواید و کاربردهای ازدواج موقت
ازدواج موقت می‌تواند به عنوان راهکاری برای جلوگیری از روابط نامشروع و ایجاد روابطی با احترام متقابل در جامعه مطرح شود. برای افرادی که بنا به شرایط خاص خود نمی‌توانند به ازدواج دائم فکر کنند، این نوع ازدواج می‌تواند در جهت رفع نیازهای عاطفی و روحی و جلوگیری از مشکلات اجتماعی و روانی کمک‌کننده باشد.
انتقادات و چالش‌ها
برخی از مردم به صیغه ها انتقاد دارند و معتقدند که ممکن است این نوع ازدواج مورد سوءاستفاده قرار بگیرد یا به عنوان جایگزین نادرستی برای ازدواج دائم محسوب شود. این نگرانی‌ها به‌ویژه هنگامی بیشتر می‌شود که طرفین بدون آگاهی کامل از تعهدات و مسئولیت‌های خود وارد صیغه شوند. به همین دلیل، آگاهی، مشاوره و رعایت شرایط شرعی از اهمیت بالایی برخوردار است.
نتیجه‌گیری
صیغه ها یا ازدواج موقت، یکی از احکام شرعی معتبر در فقه شیعه است که با رعایت شرایط خاص و با هدفی مشروع و آگاهانه می‌تواند به عنوان یکی از راهکارهای مشروع در جامعه استفاده شود. با این حال، توصیه می‌شود طرفین با آگاهی کامل از حقوق و تعهدات خود به این نوع ازدواج بپردازند و از منابع معتبر و مشاوران آگاه کمک بگیرند.