متعه چیست؟
متعه یا ازدواج موقت یکی از انواع ازدواج در فقه اسلامی، به‌ویژه در مذهب شیعه، است که با تعیین مدت زمان مشخص و مهریه مشخصی بین زن و مرد منعقد می‌شود. این نوع ازدواج برخلاف ازدواج دائم، موقتی بوده و پس از پایان مدت تعیین‌شده به‌طور خودکار خاتمه می‌یابد، مگر اینکه طرفین توافق کنند آن را تمدید کنند.
تاریخچه متعه یعنی چه
ازدواج موقت از زمان صدر اسلام توسط پیامبر اکرم معرفی و اجرا شد. در دوران پیروزی و گسترش اسلام، این نوع ازدواج به عنوان راهکاری مشروع برای رفع نیازهای اجتماعی و عاطفی افراد مطرح گردید. با این حال، در طول تاریخ و پس از دوره پیامبر، نظرات فقهای اهل سنت و شیعه نسبت به متعه متفاوت بود؛ فقهای اهل سنت ازدواج موقت را پس از پیامبر ممنوع دانستند، در حالی که فقهای شیعه آن را همچنان جایز می‌دانند.
تفاوت‌های متعه با ازدواج دائم
-
مدت زمان:
- ازدواج دائم: بدون تعیین مدت زمان مشخص و تا زمانی که یکی از طرفین تصمیم به طلاق نگیرد، ادامه دارد.
- متعه: برای مدت زمان معین و مشخصی انجام می‌شود که می‌تواند از چند ساعت تا چند سال باشد.
-
مهریه:
- در هر دو نوع ازدواج، تعیین مهریه الزامی است. اما در متعه، مهریه معمولاً کمتر از ازدواج دائم است و بسته به توافق طرفین تعیین می‌شود.
-
حقوق و مسئولیت‌ها:
- در ازدواج دائم، مرد ملزم به پرداخت نفقه و حمایت مالی از زن است. اما در متعه، پرداخت نفقه الزامی نیست مگر اینکه در عقد آن ذکر شده باشد.
- در متعه، زن و مرد از یکدیگر ارث نمی‌برند، برخلاف ازدواج دائم که در آن ارث‌بری یکی از حقوق است.
-
عده:
- پس از پایان مدت متعه، زن باید مدت عده را رعایت کند که معمولاً دو دوره قاعدگی یا حدود ۴۵ روز است، تا بتواند دوباره ازدواج کند.
شرایط انجام متعه یعنی چه
- رضایت طرفین: هر دو طرف باید با رضایت کامل و آگاهی وارد عقد متعه شوند و نباید تحت فشار یا اجبار باشند.
- تعیین مدت و مهریه: مدت زمان عقد و مقدار مهریه باید به‌طور واضح و مشخص در عقد ذکر شود.
- استحکام قوانین شرعی: متعه باید مطابق با احکام شرعی و فقهی انجام شود تا از نظر دینی مشروعیت داشته باشد.
- حفظ اخلاق و احترام: حتی در ازدواج موقت نیز باید به اصول اخلاقی و احترام به حقوق یکدیگر پایبند باشند.
احکام متعه یعنی چه در فقه شیعه
فقهای شیعه معتقدند که متعه پس از پیامبر اسلام توسط امامان معصوم مجاز است و همچنان جایز می‌باشد. آنها استدلال میکنند که متعه به عنوان یک راهکار مشروع برای رفع نیازهای اجتماعی و جلوگیری از روابط غیرمجاز معرفی شده است. در متعه، همانند ازدواج دائم، زن و مرد حقوق و مسئولیت‌های مشخصی دارند که باید رعایت شوند.
نظرات فقهای اهل سنت
فقهای اهل سنت، به‌طور کلی، ازدواج موقت را پس از پیامبر اسلام ممنوع اعلام کرده‌اند و آن را برخلاف ازدواج دائم نامشروع می‌دانند. آنها استدلال میکنند که متعه در دوران صدر اسلام ضروری و مشروع بوده، اما پس از آن به دلایل مختلفی از جمله جلوگیری از سوءاستفاده‌ها، غیرمجاز شده است.
کاربردهای متعه یعنی چه در جامعه امروز
در جوامع شیعه، ازدواج موقت همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد و به عنوان یک راهکار مشروع برای رفع نیازهای عاطفی و اجتماعی افراد مطرح است. با این حال، مانند هر نوع ازدواج دیگری، متعه نیز نیازمند آگاهی کامل از شرایط و مسئولیت‌هاست تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
نتیجه‌گیری
متعه یا ازدواج موقت، یکی از انواع ازدواج در فقه اسلامی است که با تعیین مدت زمان مشخص و مهریه مشخص، بین زن و مرد برقرار می‌شود. این نوع ازدواج، به‌ویژه در مذهب شیعه جایگاه مشروعیت دارد و با رعایت شرایط شرعی و قانونی می‌تواند به‌عنوان راهکاری مشروع برای رفع نیازهای عاطفی و اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، آگاهی از حقوق و مسئولیت‌ها و مشاوره با افراد متخصص در این زمینه از اهمیت بالایی برخوردار است تا ازدواج موقت به‌صورت سالم و بدون مشکلات انجام شود.
سوالات متداول
-
متعه یعنی چه؟
- متعه یا ازدواج موقت، نوعی ازدواج است که برای مدت مشخصی و با تعیین مهریه مشخص بین زن و مرد منعقد می‌شود و پس از پایان مدت، به‌طور خودکار خاتمه می‌یابد.
-
چه تفاوتی بین ازدواج دائم و متعه وجود دارد؟
- تفاوت اصلی در مدت زمان، الزام به نفقه و ارث‌بری است. ازدواج دائم بدون مدت مشخص و با تعهدات مالی کامل است، در حالی که متعه برای مدت معین و بدون الزام به نفقه (مگر در توافق) است.
-
آیا متعه در همه مذاهب اسلامی پذیرفته شده است؟
- خیر، متعه بیشتر در مذهب شیعه پذیرفته شده و در مذهب اهل سنت ممنوع اعلام شده است.
-
چگونه میتوان متعه انجام داد؟
- با تعیین مدت زمان و مهریه مشخص، رضایت کامل طرفین و خواندن خطبه عقد موقت مطابق با احکام شرعی.
-
پس از پایان مدت متعه چه اتفاقی می‌افتد؟
- عقد به‌طور خودکار پایان می‌یابد و زن باید مدت عده را رعایت کند تا در صورت تمایل، دوباره ازدواج کند.