احکام صیغه موقت یا عقد موقت به مجموعه‌ای از قوانین و دستورات شرعی اشاره دارد که بر این نوع ازدواج حاکم است. این نوع ازدواج در فقه شیعه مشروع است و به مرد و زن اجازه می‌دهد تا برای مدت معینی با یکدیگر به عنوان زوج زندگی کنند. احکام صیغه موقت بر اساس آموزه‌های فقهی و شرعی تنظیم شده‌اند و باید به دقت رعایت شوند تا عقد صحیح و معتبر باشد.
شرایط اصلی صیغه موقت
-
تعیین مهریه: مهریه یکی از ارکان اصلی عقد موقت است و باید پیش از جاری شدن صیغه تعیین و مشخص شود. بدون تعیین مهریه، عقد موقت باطل است. مقدار مهریه می‌تواند به صورت توافقی میان زن و مرد تعیین شود.
-
تعیین مدت زمان: یکی از ویژگی‌های اصلی صیغه موقت این است که مدت زمان آن باید دقیقاً مشخص شود. این مدت می‌تواند کوتاه (چند ساعت یا روز) یا طولانی (چند ماه یا سال) باشد. پس از پایان این مدت، عقد خودبه‌خود پایان می‌یابد.
-
رضایت طرفین: همانند ازدواج دائم، رضایت کامل زن و مرد برای عقد موقت الزامی است. هرگونه اجبار یا اکراه در این عقد موجب بطلان آن می‌شود.
-
صیغه عقد: صیغه موقت باید به زبان عربی خوانده شود، اما اگر طرفین عربی نمی‌دانند، می‌توانند به زبان دیگری ترجمه کرده و بخوانند. زن می‌گوید: "زَوَّجْتُكَ نَفْسي فِي المُدَّةِ المَعْلُومَةِ عَلَى المَهْرِ المَعْلُومِ"، و مرد می‌گوید: "قَبِلْتُ".
احکام مربوط به عده
-
عده زن در صیغه موقت: پس از پایان مدت عقد موقت، زن باید مدتی به نام عده نگه دارد. این مدت معمولاً دو دوره عادت ماهانه است، و در این مدت زن نمی‌تواند با مرد دیگری ازدواج کند. اگر زن یائسه باشد، مدت عده 45 روز است.
-
استثنائات عده: اگر عقد موقت با مردی صورت گرفته باشد که رابطه زناشویی انجام نشده، زن نیازی به نگه‌داشتن عده ندارد.
احکام مربوط به نفقه و ارث
-
نفقه: در عقد موقت، مرد ملزم به پرداخت نفقه به زن نیست، مگر اینکه در شروط عقد، نفقه نیز قید شده باشد. بنابراین، پرداخت نفقه در عقد موقت اختیاری است و به توافق طرفین بستگی دارد.
-
ارث: در عقد موقت، زن و مرد از یکدیگر ارث نمی‌برند، مگر اینکه در عقد شرط شده باشد. برخلاف ازدواج دائم، ارث بردن در عقد موقت به‌صورت پیش‌فرض وجود ندارد.
احکام مربوط به فرزندان
- فرزندان حاصل از عقد موقت: فرزندانی که از عقد موقت به دنیا می‌آیند، همانند فرزندان حاصل از ازدواج دائم، مشروع بوده و تمامی حقوق قانونی و شرعی از جمله ارث را دارند. پدر و مادر موظف به رعایت حقوق و تکالیف شرعی در قبال فرزند هستند.
فسخ عقد موقت احکام صیغه موقت
-
بخشیدن مدت باقی‌مانده: در عقد موقت، اگر مرد بخواهد زودتر از پایان مدت مشخص شده، ازدواج را خاتمه دهد، می‌تواند مدت باقی‌مانده را به زن ببخشد. به این عمل "بذل مدت" گفته می‌شود و با انجام آن، عقد موقت به پایان می‌رسد.
-
موارد بطلان عقد: اگر در عقد موقت یکی از شرایط اصلی مانند تعیین مهریه یا مدت زمان رعایت نشود، عقد باطل است و رابطه زوجیت برقرار نخواهد بود.
نتیجه‌گیری
احکام صیغه موقت به دقت بر اساس فقه شیعه تنظیم شده‌اند و رعایت آن‌ها برای صحت و درستی عقد الزامی است. این نوع ازدواج با توجه به شرایط خاص و مدت محدود، احکام متفاوتی نسبت به ازدواج دائم دارد. از جمله مهم‌ترین این احکام میتوان به تعیین مهریه، مدت زمان عقد، عده و عدم ارث‌بری اشاره کرد. آگاهی از این احکام می‌تواند به افراد کمک کند تا با آگاهی و بینش کامل وارد این نوع ازدواج شوند.